Ενημέρωση από το One Stop Liaison Office του Μηχανισμού Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Η σημασία των δομικών υλικών εκτείνεται πέρα από τις κατασκευές, επηρεάζοντας άμεσα την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον. Η κρισιμότητα του κλάδου έχει αναγνωριστεί από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που τον έχει εντάξει στους Τομείς Προτεραιότητας της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3).
Αποτελούμενος από ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών, ο τομέας των Υλικών περιλαμβάνει από τους παραγωγούς χημικών, μετάλλων και προϊόντων ξύλου, έως τους κατασκευαστές υλικών όπως τσιμέντο, τούβλα, γυαλί και χαλίκι, αποτελεί έναν θεμελιώδη πυλώνα της παγκόσμιας οικονομίας. Στην ευρωπαϊκή αγορά δομικών υλικών, την τρέχουσα περίοδο παρατηρείται μια ξεκάθαρη ανοδική τάση που τροφοδοτείται από την έντονη αστικοποίηση και την αυξανόμενη πίεση σε ενοίκια και τιμές προϊόντων και υπηρεσιών της αλυσίδας αξίας. Το 2024, η αγορά αυτή αποτιμήθηκε σε 0,16 τρισεκατομμύρια USD, ενώ αναμένεται να φτάσει τα 0,23 τρισεκατομμύρια USD έως το 2033, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 3,64%. Στην Ελλάδα αντίστοιχα, ο κατασκευαστικός κλάδος αποτελεί κινητήρια δύναμη, με αύξηση παραγωγής 2,3% για το 2025, που υποστηρίζεται από επενδύσεις σε μεταφορές, υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και την αύξηση κατά 14,8% το 2024 στις άδειες οικοδομής. Η ανοδική αυτή πορεία προβλέπεται να συνεχιστεί, με μέση ετήσια ανάπτυξη 3,4% από το 2026 έως το 2029.
Το τσιμέντο κυριαρχεί στην ευρωπαϊκή αγορά δομικών υλικών το 2024 με μερίδιο 30,7% λόγω της ευελιξίας, της οικονομικής του προσιτότητας και των καινοτομιών σε προϊόντα χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η αυξανόμενη ζήτηση για αδρανή υλικά (όπως άμμος, χαλίκι, ασβεστόλιθος), με αναμενόμενο CAGR 5,8% έως το 2033, ωθείται από τη ζήτηση για βιώσιμες πρακτικές και την κυκλική οικονομία. Παράλληλα, οι βιομηχανικές εφαρμογές σημειώνουν την ισχυρότερη ανάπτυξη (CAGR 6,3%), ενώ οι οδηγίες της ΕΕ για ενεργειακά αποδοτικά σπίτια ενισχύουν τη ζήτηση για μονωτικά και οικολογικά υλικά.
Οι σύγχρονες τάσεις διαμορφώνουν το παρόν της αγοράς και το βλέμμα στρέφεται ήδη στις καινοτομίες που θα καθορίσουν το μέλλον του κλάδου. Η διαρκής εξέλιξη του κλάδου των Δομικών Υλικών αναδεικνύεται στην Ετήσια Αναφορά των Τάσεων του Μηχανισμού Υποστήριξης Καινοτομίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία βασίζεται στα στοιχεία της πλατφόρμας horizonscanning.io.
Οι κυρίαρχες τάσεις επικεντρώνονται στην ανάπτυξη καινοτόμων υλικών και την υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών για υλικά με πρωτοφανείς ιδιότητες, όπως σκυρόδεμα που αποθηκεύει ενέργεια, που φιλτράρει το νερό της βροχής κατά των πλημμυρών ή που λιώνει τον πάγο. Η βιωσιμότητα και κυκλική οικονομία αποτελούν επιτακτική ανάγκη και αναδύουν νέα υλικά όπως σκυρόδεμα από καφέ, άσφαλτος από υποπροϊόντα ελαιόλαδου και τούβλα από ανακυκλωμένα τσιγάρα. Επιπλέον, η τρισδιάστατη εκτύπωση μεταμορφώνει τις κατασκευές, επιτρέποντας την ταχεία δημιουργία κτιρίων και ανθεκτικών δομών, ενώ, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική προωθεί την ενεργειακή απόδοση με έξυπνα υλικά που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία, αλλά και φυσικά μονωτικά, όπως φύκια και εφημερίδες, οδηγώντας σε πιο βιώσιμα κτίρια που αλληλεπιδρούν αρμονικά με το περιβάλλον.
Ωστόσο, η αγορά αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, λόγω παγκόσμιων γεγονότων και γεωπολιτικών εντάσεων, ωθούν τις εταιρείες σε συνεχείς επενδύσεις. Επιπλέον, οι οικονομίες καλούνται να καλύψουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού και κενά δεξιοτήτων, να προσαρμοστούν στις σύγχρονες τάσεις, να υιοθετήσουν πρακτικές πράσινης μετάβασης και να καινοτομήσουν.
Απέναντι σε αυτές τις παγκόσμιες τάσεις και προκλήσεις, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) και ειδικότερα η Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, αναδεικνύεται σε παράδειγμα επιτυχημένης προσαρμογής καθώς φαίνεται να συντελεί στην υιοθέτηση των σύγχρονων απαιτήσεων και καταλαμβάνει στην ΠΚΜ την ηγετική θέση σε επενδύσεις. Τα στοιχεία από τον Μηχανισμό Υποστήριξης Καινοτομίας & Επιχειρηματικότητας ΠΚΜ – One Stop Liaison Office για τη Δράση «Μετάβαση στην Καινοτομική και Εξωστρεφή Επιχειρηματικότητα» του Προγράμματος ‘Κεντρική Μακεδονία 2021-2027’ είναι εντυπωσιακά: ο κλάδος των “Υλικών – Κατασκευών” στη Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται πρωταθλητής κατέχοντας το 74% των συνολικών υποβολών της ΠΚΜ στον κλάδο και καταγράφει ένα αξιοσημείωτο ποσοστό επιτυχίας, με το 68,5% αυτών να εγκρίνονται, γεγονός που υπογραμμίζει τη δυναμική και την ποιότητα των προτάσεων που υποβάλλονται από τις επιχειρήσεις της περιοχής.
Συνεχή ενημέρωση σε θέματα καινοτομίας μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του One Stop Liaison Office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας: ris3rcm.eu, στην πλατφόρμα διερεύνησης τάσεων www.horizonscanning.io και στα social media:
https://www.facebook.com/RIS3RCMakedonia/,
https://twitter.com/RIS3RCMakedonia
και https://www.linkedin.com/company/69070969/admin/dashboard/
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθύνεστε στο E-mail info@ris3rcm.eu και στα τηλέφωνα:
2313 319719 (Μάγγου Ευδοκία).
2313 319668 (Σταύρος Μαντζανάκης )
2313 319667 (Χριστίνα Λαγκάνη)
